Hải trình của Magellan và tiến bộ khoa học
Từ cổ xưa, các nhà thám hiểm đã tìm cách định hướng trên biển khơi. Đến hiện đại, đến lượt các nhà du hành khám phá vũ trụ. Khoa học đã có những bước tiến dài trong công cuộc khám phá của con người. Sự tiến bộ của khoa học là một hành trình thú vị. Nó đã giúp con người mở rộng chân trời kiến thức của mình. Đã có những hiểu biết vượt xa khỏi những điều tưởng tượng vào những thế kỷ trước. Đặc biệt là với hành trình đi vòng quanh thế giới lần đầu tiên của F. Magellan
Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng đi sâu vào lịch sử khám phá của khoa học. Từ những thuở đầu khi khám phá trái đất đến hành trình thám hiểm vũ trụ hiện tại. Tiếp theo chuỗi bài lịch sử khám phá khoa học theo tác phẩm Vũ trụ của Carl Sagan. Hãy cùng theo dõi hành trình đó qua hải trình vĩ đại của F. Magellan.
Hành trình vượt biển dựa vào thiên thể
Khi bắt đầu hành trình khám phá, thế giới khi ấy chỉ là những mảng lục địa trên Trái đất. Tách biệt với nhau bởi các đại dương. Con người buộc phải vượt qua những khoảng cách mênh mông nước đó để đến được những vùng đất mới. Khi đó, các thủy thủ đã phải sử dụng các ngôi sao và hệ sao để vạch ra tuyến đường của mình. Từ đó, họ vẽ ra các loại hải đồ để trợ giúp điều hướng cho mình. Những ngôi sao đóng vai trò trung tâm trong việc xác định hải tuyến chính xác.
Họ quan sát mặt trời và mặt trăng để định vị được mình đang lệch về phía nam hay phía bắc so với vị trí quê nhà. Đồng thời, các chòm sao như Đại Hùng hay Tiểu Hùng là thường xuyên được sử dụng. Bởi chúng cung cấp một hệ thống chuyển động của các sao phù hợp với kinh độ và vĩ độ. Đã từng có niềm tin rằng một người có thể suy diễn vị trí của các sao ra phương hướng chính xác chỉ bằng việc quan sát vị trí của chúng nằm phía trên hay dưới đường chân trời.
Sự phát triển của hải đồ và các phương pháp định hướng khác
Các nhà vẽ bản đồ cũng là những nhân tố quan trọng thời bấy giờ. Một số chúng thường chỉ là những minh họa đơn giản. Chúng chỉ ra đường bờ biển, các điểm mốc, hải cảng và hải tuyến giữa các quốc gia và vùng biển. Một số khác lại được đo đạc rất chính xác phương hướng và khoảng cách giữa các điểm mốc. Điều này cho phép hoa tiêu có thể ghi lại một tuyến đường với độ chính xác cao. Chính vào thời gian này, la bàn hàng hải đã trở nên phổ biến. Chúng cho phép thủy thủ định hướng chính xác mà không phải phụ thuộc vào các sao như trước.
Cuối cùng, công nghệ định hướng như hàng hải dự tính cũng được phát triển trong giai đoạn này. Nó giúp dự tính vị trí dựa trên kiến thức về tốc độ và khoảng cách đi qua theo thời gian. Bằng cách theo dõi vận tốc và phương hướng di chuyển trên hải đồ. Theo đó, hoa tiêu có thể đưa ra những tính toán chính xác về vị trí của mình hơn là so với chỉ dựa trên các thiên thể.
Những nỗ lực đi vòng quanh Trái đất
Ngay từ thế kỷ thứ 4 trước CN, con người đã có ước muốn đi vòng quanh Địa cầu. Nó bắt đầu ở Hy Lạp với nhà thám hiểm Pytheas. Ông đã đi thuyền lên phía bắc từ Anh đến Ai-len để thực hiện ước mơ đó. Tuy rằng nhật ký hải trình của ông đã mất, nhưng vẫn được những người khác ghi lại. Các tác gia Hy Lạp như Aristotle hay Strabo là hai trong số những người đó. Họ đã mô tả lại rằng ông đã tìm được những vùng đất phía ngoài Thule. Có lẽ đó là địa hạt Na-uy hay Thụy Điển bây giờ. Những nơi mà có nắng suốt 24h trong những ngày hè.
Ngoài ra, đã có rất nhiều những nỗ lực đi vòng quanh Trái đất khác trong lịch sử. Như người Vikings vào thế kỷ 9 và người 10 sau CN. Họ là những người có tiến bộ vượt bậc trong nghề đi biển với những chiếc thuyền dài của mình. Người Vikings đã thám hiểm châu Âu, Greenland, Bắc Mỹ, và cả châu Á. Cũng như Pytheas, họ được thôi thúc bởi những ước muốn khám phá mãnh liệt. Để đi tìm những vùng đất mới phía bên kia đường chân trời.
Từ Thế kỉ 4 trước CN đến Magellan
Nhưng những nhà thám hiểm tiền bối này không có được may mắn thỏa mãn khao khát của mình. Đi vòng quanh Trái đất là một công việc không hề đơn giản. Đồng thời, cũng cực kì nguy hiểm. Thường nhật phải đối mặt với thời tiết xấu phá hoại hãy những vùng nước khó lường. Chưa kể đến những hiểm họa từ những người bản địa thù địch. Rất ít người có vinh dự hoàn thành được một vòng hành trình đó.
Phải đến năm 1519, một nhà thám hiểm người Tây Ban Nha mới có thể thực hiện được điều này. Ông chính là Ferdinand Magellan. Người đầu tiên dẫn đoàn thám hiểm đi vòng quanh thế giới. Tuy rằng ông đã không thể sống để chứng kiến được đoạn đường cuối cùng. Ông đã chết trong một trận giao tranh với người bản địa trên một đảo tại Philippines. Nơi chỉ cách điểm kết thúc hành trình, Melaka – Malaysia, hơn 2,000 km.
Một số sự thật thú vị về hành trình của Magellan
Chuyến đi của Ferdinand Magellan và đoàn của ông từ 1519 đến 1522 là một cột mốc lớn trong lịch sử hải trình thế giới. Chuyến đi này của ông không chỉ là vòng quanh thế giới lần đầu tiên. Nó còn là một minh chứng rõ ràng để chỉ ra rằng Trái đất là tròn. Đây không nghi ngờ là một thành tựu cực kì đáng nể. Và còn đáng nể hơn chính là tầm nhìn của ông, khi mà chính ông đã không thể tự đi hết con đường này.
Cuộc nổi dậy trên thuyền của Magellan trong hành trình là một trong những sự kiện nổi tiếng nhất trong lịch sử hàng hải. Sau khi đến được Rio de Janeiro, thuyền của Magellan tiến vào vùng nước nguy hiểm phía Nam châu Mỹ. Quá tuyệt vọng trong việc tìm lối ra, Magellan đã yêu cầu thủy thủy đoàn đi về phía Tây. Tức là hướng về phía Thái Bình Dương. Nhưng đa phần họ không muốn đi tiếp và đã có một cuộc nổi dậy diễn ra. Magellan chiến thắng, tuy rằng cái giá là không nhỏ.
Eo biển Magellan, nằm giữa lục địa Nam Mỹ và Tierra del Fuego, được vô tình tìm ra trong hành trình này. Khi đang tìm đường đến Thái Bình Dương, đoang thuyền của Megallan bị kẹt trong một mê cung cửa biển. Cuối cùng, họ tìm thấy đường ra và đã đặt tên tuyến đường đó theo tên của thuyền trưởng.
Carl Sagan và khám phá của Magellan
Carl Sagan coi khám phá này là một cột mốc quan trọng trong lịch sử khoa học. Nó cung cấp bằng chứng đanh théo đầu tiên cho hình cầu của Trái đất. Ông tin rằng thành tựu này đã mở đường cho những tiến bộ khoa học khác. Và hệ quả của nó chính là việc bước chân lên hành trình khám phá vũ trụ và mở rộng hiểu biết về vũ trụ.
Hơn thế nữa, khám phá vũ trụ đã cho phép chúng ta tìm ra những công nghệ mới. Từ đó có các vật liệu mới mà chúng ta áp dụng thực tế vào nhiều lĩnh vực khác. Điển hình như chế tạo và y dược. Nó cũng giúp mở rộng kiến thức về nguồn gốc vũ trụ và sự sống tiềm tàng ngoài Trái đất.
Góc nhìn của Carl Sagan nhấn mạnh sự giao thoa xuyên suốt của các khám phá khoa học. Từ đó nói lên cách mà một đột phá khoa học có thể dẫn đến vô số đột phá khác. Khám phá của Magellan về hình thể Địa cầu trông có vẻ như là nhỏ với góc nhìn hiện đại. Khi mà chúng ta so sánh nó với những khám phá về vũ trụ. Nhưng nó là một bước tiến quan trọng trong việc đẩy xa hiểu biết của chúng ta về thế giới quanh mình. Không có nó, chúng ta có lẽ sẽ không bao giờ có thể có khả năng khám phá khoảng không vũ trụ. Từ đó cũng sẽ không có những đột phá quan trọng như đang thấy ngày nay.
Kết luận
Bài viết đã cho thấy trí tò mò khoa học có thể có những tác động như thế nào đến thế giới. Sự trân trọng mà Carl Sagan giành cho khám phá của Magellan nhắc nhở chúng ta về điều đó. Hành trình của Magellan đã đóng góp cho sự tiến bộ của khoa học và khám phá. Thành tựu đó cũng nhắc nhở chúng ta cần duy trì một tâm trí tìm tòi và khám phá. Đó chính là động lực để thúc đẩy mở rộng hiểu biết của chúng ta đối với thế giới.